Tahliye ve Kira Tespit Davaları Hakkında Soru Önergesi

CHP Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın, T.C. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç‘un yanıtlaması istemiyle, konut kiralarındaki artışların ardından yaşanan tahliye ve kira tespit davaları ile ilgili verdiği soru önergesini TBMM Başkanlığı’na sundu.

Cumhuriyet Halk Partisi Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç‘a verdiği konut kiralarındaki artışların ardından yaşanan tahliye ve kira tespit davaları ile ilgili soru önergesiyle; OECD‘nin yayımladığı dünyada konut kirası, konut fiyatı ve harcanabilir gelir üzerinden barınma bedelini ölçen endekse göre ülkemizin, temel yaşam haklarından biri olan barınmayı en pahalıya kullanan ülke sıralamasında olduğuna dikkat çekti.

“2014-2024 döneminde Türkiye genelinde açılan kira tespit ve tahliye davalarının sayısı nedir? Bu davaların yıllara göre artış eğilimi nasıldır?” sorusunu Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’a soran Doç. Dr. Gökhan Günaydın, şunları dile getirdi;

“Kira bedellerinin yüksek olmasından dolayı son yıllarda ev sahibi ve kiracı arasında yaşanan sürtüşme ve uyuşmazlıklarda inanılmaz bir artış yaşanmakta; sık sık gündeme gelen kiracı ve ev sahipleri arasındaki anlaşmazlıkların sonu büyük çoğunlukla mahkemede bitmektedir.”

→ Konut Kiralarındaki Artışların Ardından Yaşanan Tahliye ve Kira Tespit Davaları İle İlgili Soru Önergemiz (05.02.2025)

CHP’li Günaydın’ın, T.C. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un yanıtlaması istemiyle konut kiralarındaki artışların ardından yaşanan tahliye ve kira tespit davaları ile ilgili soru önergesi:

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Aşağıdaki sorularımın T.C. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç tarafından Anayasa’nın 98 ve TBMM İçtüzüğünün 96 ve 99’uncu maddeleri gereğince yazılı olarak cevaplandırılmasını talep ederim.
Saygılarımla.

Doç. Dr. Gökhan GÜNAYDIN
İstanbul Milletvekili – CHP Grup Başkanvekili

Türkiye’de enflasyon etkisiyle yaşanan ekonomik krizle birlikte barınma sorunu da gündemdeki yerini koruyor. Konut kiralarındaki artışlar, toplumsal yaşamı en çok etkileyen sorunlar arasında yer alıyor. Yapılan araştırmalar 2015 yılından beri dünya çapındaki kira artışlarında Türkiye’nin açık ara birinci olduğunu göstermektedir. Kira/konut fiyatı ve harcanabilir gelir üzerinden değerlendirildiğinde, dünyadaki durumumuz, TÜİK’in 2024 yılı için hesapladığı yüzde 68.9’luk konut fiyat artışından çok daha çarpıcı bir tabloyu ortaya koyuyor. OECD’nin yayımladığı dünyada konut kirası, konut fiyatı ve harcanabilir gelir üzerinden barınma bedelini ölçen endekse göre ülkemiz, temel yaşam haklarından biri olan barınmayı en pahalıya kullanan ülke sıralamasında. Veriler 2023 yılından farklı olarak, 2024’te dünyadan tümüyle koptuğumuzu ortaya koyuyor. 

OECD verilerine göre 2023 yılında konut kiraları endeksinde dünyanın en pahalı ülkesi olarak Türkiye 405 puan iken, ikinci sıradaki Macaristan 168.4 puan, üçüncü sıradaki Estonya ise 166.5 puandaydı. 2024 yılında Türkiye konut kiraları endeksinde yine en pahalı ülke olarak 879.8 puana fırlarken, ikinci sıradaki Litvanya 187.1,  üçüncü sıradaki İrlanda 173.9 puanda yer almıştır. 2023’te ikinci sıradaki Macaristan ile aramızda 2.4 kat fark vardı.

Ancak 2024’te en pahalı ikinci ülke olan Litvanya ile aramızdaki fark 4.7 katına çıktı. 

Türkiye’de konut kiraları ve yıllık zam oranları, özellikle son iki yıldır vatandaşın en büyük sorunu. Kiracıları korumak için iki yıl boyunca uygulanan yüzde 25 zam sınırı Temmuz 2024 itibarıyla sonlandırıldı ve konut kira zammında yeniden 12 aylık TÜFE ortalaması tavan sınır olarak kabul edildi. Kira artışlarını sınırlayan yüzde 25 oranındaki düzenlemeye son verilmesinin etkisiyle kiralar akıl almaz boyutlara ulaşırken; fahiş fiyat artışları ile karşı karşıya kalan, enflasyon altında ezilen ve yoksullaşan vatandaşlarımızın kiracı olarak devam etmeleri giderek zorlaşmaktadır.   

Nitekim medyaya yansıyan artan tahliye ve kira tespit davaları, ağır ceza mahkemelerinde neticelenen kiracı-ev sahibi kavgaları, büyük şehirlerde başlayan tersine göç dalgaları erişilebilir kiralık konut ve dolayısıyla barınma krizinin derinliğine işaret etmektedir. Kira bedellerinin yüksek olmasından dolayı son yıllarda ev sahibi ve kiracı arasında yaşanan sürtüşme ve uyuşmazlıklarda inanılmaz bir artış yaşanmakta; sık sık gündeme gelen kiracı ve ev sahipleri arasındaki anlaşmazlıkların sonu büyük çoğunlukla mahkemede bitmektedir.

Bu bağlamda;

1. 2014-2024 döneminde Türkiye genelinde açılan kira tespit ve tahliye davalarının sayısı nedir? Bu davaların yıllara göre artış eğilimi nasıldır?
2. 2023 yılından günümüze (bu önergenin cevaplandığı tarihe kadar) Türkiye genelinde kaç adet kira tespiti ve kiracı tahliyesi istemli arabuluculuk başvurusu yapılmıştır? Aynı dönemde Türkiye genelinde yapılan kira tespiti ve kiracı tahliyesi istemli arabuluculuk başvurularının ne kadarı anlaşma ile sonuçlanmıştır?
3. 2014-2024 döneminde, yıllar itibariyle, İstanbul, Ankara ve İzmir illerinde faaliyet gösteren Sulh Hukuk Mahkemelerinde senede kaç adet kira tespit davası açılmıştır?
4. 2014-2024 döneminde, yıllar itibariyle, İstanbul, Ankara ve İzmir illerinde faaliyet gösteren Sulh Hukuk Mahkemelerinde senede kaç adet kira tahliye davası açılmıştır?
5. 2014-2024 döneminde, yıllar itibariyle, İstanbul, Ankara ve İzmir illerinde faaliyet gösteren Sulh Hukuk Mahkemelerinde senede kaç adet ihtiyaca dayalı tahliye davası açılmıştır?
6. 2014-2024 döneminde, yıllar itibariyle, İstanbul, Ankara ve İzmir illerinde faaliyet gösteren Sulh Hukuk Mahkemelerinde senede kaç adet tahliye taahhütnamesinden kaynaklanan tahliye davası açılmıştır?
7. 2014-2024 döneminde, yıllar itibariyle, İstanbul, Ankara ve İzmir illerinde faaliyet gösteren İcra Hukuk Mahkemelerinde senede kaç adet tahliye davası açılmıştır?
8. 2014-2024 döneminde, yıllar itibariyle, İstanbul, Ankara ve İzmir illerinde faaliyet gösteren İcra Hukuk Mahkemelerinde senede kaç adet tahliye taahhütnamesinden kaynaklanan tahliye davası açılmıştır?
9. 2014-2024 döneminde, yıllar itibariyle, İstanbul, Ankara ve İzmir illerinde faaliyet gösteren Hukuk Mahkemelerinde görülen tahliye davalarının ne kadarı davanın kabulü ile sonuçlanmıştır? 
10. 2014-2024 döneminde, yıllar itibariyle, İstanbul, Ankara ve İzmir illerinde faaliyet gösteren Hukuk Mahkemelerinde açılan tahliye davalarının kaçında istinaf kanun yoluna başvuruda bulunmuştur.
11. 2014-2024 döneminde, yıllar itibariyle, İstanbul, Ankara ve İzmir illerinde faaliyet gösteren Sulh Hukuk Mahkemeleri sayısı kaçtır? Yıllara göre mevcut Sulh Hukuk Mahkemesi sayısı ne ölçüde değişmiştir?